Santuari de Sant Manh
Santuari de Sant Manh
-
Comuna e Valada
CASTELMANH - Val Grana
-
Tròba la glèisa
-
Escòuta l'audio
Milenari luèc de la fe
Bastit entè, fai dui mila ans, se trobava un temple per lo diu Mart, lo santuari es plaçat entre las valadas Estura, Maira e Grana. Dins lo Medioevo era decò ponch de contròl per lo contraband, e ospici per lhi pelerins en viatge.
Mai bastit en lo 1475 per volontat del vicari Enrico Allemandi, es estat engrandit en lo 1716 sus projècte de l’arquitècte Giuseppe Galletto de Lugan.
Lo santuari es cintat da un pòrtic del 1861, e la façada presenta colomnas e dui edicificis que remonten al 1890. Darrièr lo santuari es murat un pichòt autar roman embè una escricha que parla del diu Mart, retrobaa en lo 1894: aquò confèrma la presença aicì d’un cementièri roman en lo III sècle.
Da la glèisa modèrna se intra dins l’originaria Chapèla Vielha e dins la Chapèla Allemandi, ente Pèire da Saluces realiza vers lo 1475 son darrièr cicle de pinturas a fresc documentat, embè un Diu Paire dins l’ametla e angels musicants ai pè, que sònon arpa e citara.
Diu es ariondat, dins la vòuta a crosièra, da Evangelistas e Doctors de la Glèisa. Sus las muralhas, bèla si esquasi despareissua, es l’istòria del martiri de Sant Manh, vestit da legionari.
Las pinturas a fresc de la Chapèla Vielha son òbra del 1514 de Giovanni Botoneri de Querasc. Dapè de l’uis d’intrada Botoneri pinta l’originala gerarquia de Sants de la mitica Legion Tebea: Ponç, Constanç, Maurìtz, Manh, Chafrè, Dalmàs e Pancraci, premièrs evangelizators des valadas. A drecha de l’uis se tròbon lhi Sants Lucia, Apollonia, Marguerita e Martin de Tors.
Las autras muralhas son dediaas a 15 scenas tiraas da la Passion e Resurrecion de Criste: l’intrada trionfala de Jesùs a Jerusalèm; la darrièra sina; Jesùs que lava lhi pè a Pèire; Jesùs prega dins l’òrt del Getzemani; Juda conta lhi sòuds recebuts per lo tradiment; lo basin de Juda; Jesùs denant a Pònç Pilat; la flagellacion; Jesùs pòrta la crotz; la crocefission; la mòrt de Juda; la deposicion; la resurrecion; la calaa de Jesùs al Limbo; lo judici d’un’espirit après la mòrt e lo miracol de Sant Jaco, rapresentat da la figura d’un jove pendut.
Un jove de Colonia dirèct en romeatge a Sant Jaco de Galicia s’era fermat dins un òste, entè una serventa lhi demanda de restar embè ela. Mas lo jove decid de partir e la filha estrema dins son sac una bola d’argent e lo fai acusar d’aver raubat.
Pr’aquò el ven pendut, mas per miracle lo jove resuscita e torna a maison, en disent d’èsser estat salvat da Sant Jaco. La maire e lo paire van dal governator per anonciar lo fach: escotaa l’istòria aqueste, qu’era a taula, dis que lor filh era viu coma lo polet rostit qu’ele avia dins lo tondin. E maraman lo polet se recuèrb de plumas e comença a bojar: dempuèi aquel temp dins la glèisa de Sant Jaco lhi a sempre un jal viu per navisar lo miracle.